γράφει ο Νίκος Β.
Πρόσφατα επισκέφτηκα με τα παιδιά μου τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Εντός του μουσείου φιλοξενείται ίσως η μεγαλύτερη και ομορφότερη Καρυάτιδα που κοσμούσε την πύλη του ναού της θεάς Δήμητρας, της θεάς που συμβόλιζε της γονιμότητα αλλά και την ελπίδα της ανάστασης νεκρών, αφού έπεισε τον Πλούτωνα να απελευθερώσει την κόρη της Περσεφόνη να συμβιώνει στους δύο κόσμους.
Στις αρχές του 19ου αιώνα και πριν την εθνεγερσία του 1821, ο Άγγλος Κλάρκ έβαλε στο μάτι την ένα πελώριο άγαλμα, την δίδυμη Καρυάτιδα του αρχαίου ναού δηλαδή, που ξεπρόβαλε από το έδαφος ήδη για 200 περίπου χρόνια. Να πως περιγράφει ο ίδιος την αρπαγή της πρώτης Καρυάτιδας στα απομνημονεύματά του:
Καμιά κατοστή χωρικοί μαζεύτηκαν από το χωριό και τη γύρω περιοχή και περίπου πενήντα αγόρια. Οι χωρικοί μοιράστηκαν σαράντα και σαράντα από τη μιά και την άλλη πλευρά για να ουλέψουν τα σκοινιά, ενώ οι υπόλοιποι με λοστούς σήκωναν τη μηχανή (μια ξύλινη τριγωνική σχάρα όπου είχαν ξαπλώσει το άγαλμα) όταν συναντούσε πέτρες ή ογκόλιθους την πορεία της. Τα αγόρια που δεν είχαν αρκετή δύναμη για να δουλέψουν με τα σκοινιά ή τους λοστούς, σήκωναν τα κατρακύλια μόλις η μηχανή τα άφηνε πίσω της και τα τοποθετούσαν πάλι μπροστά. Νικήθηκαν οι τεχνικές δυσκολίες, αλλά όχι πριν προβάλλουν μια τελευταία αντίσταση οι θεϊκές δυνάμεις: Το προηγούμενο βράδυ της μεταφοράς του αγάλματος, συνέβη ένα ατύχημα που παρά λίγο να βάλει τέλος στο εγχείρημα. Την ώρα που οι κάτοικοι συζητούσαν με τον Τούρκο αξιωματούχο που έφερε το φιρμάνι από το βοεβόδα της Αθήνας, ένα βόδι που είχε λυθεί από το ζυγό του, ήρθε και στάθηκε μπροστά στο άγαλμα και αφού το χτύπησε για λίγη ώρα με τα κέρατά του έφυγε τρέχοντας με μεγάλη ταχύτητα μουγκρίζοντας προς τον κάμπο της Ελευσίνας. Αμέσως απλώθηκε ψίθυρος και καθώς αρκετές γυναίκες ήταν μέσα στο πλήθος, πολύ δύσκολα μπορούσε να γίνει συννενόηση. Πάντοτε, έλεγαν, ήταν ονομαστοί για το καλαμπόκι τους και η γονιμότητα της γης θα έπαυε όταν θα έφευγε το άγαλμα.
Στη συνέχεια πάντως, αυτοί οι ενδoιασμοί κάμφθηκαν και το επόμενο πρωί, 22 Νοεμβρίου 1801, ο ιερέας της Ελευσίνας φορώντας τά καλά του άμφια, κατέβηκε στο άνοιγμα, όπου το άγαλμα ήταν μισοθαμμένο για να δώσει το πρώτο χτύπημα με τον κασμά, ώστε οι άνθρωποι να πεισθούν ότι καμιά συμφορά δεν θα έπεφτε επάνω στους εργάτες. Το μεσημέρι το άγαλμα είχε φτάσει στην κορυφή του λόφου πάνω από την Ελευσίνα και το ηλιοβασίλεμα με την επιπλέον βοήθεια του πληρώματος ενός κασσιώτικου πλοίου που είχε μισθωθεί για να το μεταφέρει, είχε τοποθετηθεί στην άκρη της αρχαίας προκυμαίας του λιμανιού. Στο δρόμο της επιστροφής, σ΄ένα παράξενο παιχνίδι της τύχης, το πλοίο βούλιαξε λίγο έξω από τις ακτές της Αγγλίας. Το άγαλμα ανασύρθηκε και την 1η Ιουλίου 1803 τοποθετήθηκε με δόξες και τιμές στο πιο προβεβλημένο σημείο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης του Καίμπριτζ. Η σύγκλητος του πανεπιστημίου απένειμε ομόφωνα στον Κλαρκ τον τίτλο “Doctor of Laws” και στο συνοδοιπόρο του Κριπς τον τίτλο “Master of Arts”. Τα ονόματα και των δύο χαράχθηκαν στο βάθρο του αγάλματος. Το 1808, μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να εκλεγεί Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας, ο Κλαρκ εκλέγεται θριαμβευτικά Καθηγητής Ορυκτολογίας.
Δείτε πως συνάδει ο δογματισμός ανεξαρτήτως θρησκείας με το "πολιτισμένο ενδιαφέρον" του Άγλλου επιστήμονα. Συνεργάστηκαν περίφημα ο Άγγλος αρχαιοκάπηλος με τον Χριστιανό ιερέα και τον Τούρκο βοεβόδα! Το σύνηθες θύμα ήταν ο ελληνισμός και η Καρυάτιδα της Ελευσίνας, εναντίον της οποίας επιτέθηκαν "θεοί και δαίμονες"! Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που το αρχαίο πνεύμα ενοχλεί και δημιουργεί άσπονδους εχθρούς. Αναλογιστείτε μόνο πως δίπλα ή πάνω από όλους τους αρχαιολογικούς χώρους δεσπόζει ένα χριστιανικό εκκλησάκι. Μου θυμίζει το σκυλάκι που ουρεί σημαδεύοντας έτσι τον ζωτικό του χώρο.
Ευτυχώς που η μοίρα επιφύλαξε ευτυχισμένο τέλος στους Έλληνες, αφού η δεύτερη Καρυάτιδα της θεάς Δήμητρας βρέθηκε πολλά χρόνια αργότερα και διασώζεται σήμερα στο μουσείο της Ελευσίνας σε άριστη σχεδόν κατάσταση. Απολαύστε την:
 |
| υπεράνω της θεάς Δήμητρας δεσπόζει ο χριστιανικός ναός |
Στις αρχές του 19ου αιώνα και πριν την εθνεγερσία του 1821, ο Άγγλος Κλάρκ έβαλε στο μάτι την ένα πελώριο άγαλμα, την δίδυμη Καρυάτιδα του αρχαίου ναού δηλαδή, που ξεπρόβαλε από το έδαφος ήδη για 200 περίπου χρόνια. Να πως περιγράφει ο ίδιος την αρπαγή της πρώτης Καρυάτιδας στα απομνημονεύματά του:
Καμιά κατοστή χωρικοί μαζεύτηκαν από το χωριό και τη γύρω περιοχή και περίπου πενήντα αγόρια. Οι χωρικοί μοιράστηκαν σαράντα και σαράντα από τη μιά και την άλλη πλευρά για να ουλέψουν τα σκοινιά, ενώ οι υπόλοιποι με λοστούς σήκωναν τη μηχανή (μια ξύλινη τριγωνική σχάρα όπου είχαν ξαπλώσει το άγαλμα) όταν συναντούσε πέτρες ή ογκόλιθους την πορεία της. Τα αγόρια που δεν είχαν αρκετή δύναμη για να δουλέψουν με τα σκοινιά ή τους λοστούς, σήκωναν τα κατρακύλια μόλις η μηχανή τα άφηνε πίσω της και τα τοποθετούσαν πάλι μπροστά. Νικήθηκαν οι τεχνικές δυσκολίες, αλλά όχι πριν προβάλλουν μια τελευταία αντίσταση οι θεϊκές δυνάμεις: Το προηγούμενο βράδυ της μεταφοράς του αγάλματος, συνέβη ένα ατύχημα που παρά λίγο να βάλει τέλος στο εγχείρημα. Την ώρα που οι κάτοικοι συζητούσαν με τον Τούρκο αξιωματούχο που έφερε το φιρμάνι από το βοεβόδα της Αθήνας, ένα βόδι που είχε λυθεί από το ζυγό του, ήρθε και στάθηκε μπροστά στο άγαλμα και αφού το χτύπησε για λίγη ώρα με τα κέρατά του έφυγε τρέχοντας με μεγάλη ταχύτητα μουγκρίζοντας προς τον κάμπο της Ελευσίνας. Αμέσως απλώθηκε ψίθυρος και καθώς αρκετές γυναίκες ήταν μέσα στο πλήθος, πολύ δύσκολα μπορούσε να γίνει συννενόηση. Πάντοτε, έλεγαν, ήταν ονομαστοί για το καλαμπόκι τους και η γονιμότητα της γης θα έπαυε όταν θα έφευγε το άγαλμα.
Στη συνέχεια πάντως, αυτοί οι ενδoιασμοί κάμφθηκαν και το επόμενο πρωί, 22 Νοεμβρίου 1801, ο ιερέας της Ελευσίνας φορώντας τά καλά του άμφια, κατέβηκε στο άνοιγμα, όπου το άγαλμα ήταν μισοθαμμένο για να δώσει το πρώτο χτύπημα με τον κασμά, ώστε οι άνθρωποι να πεισθούν ότι καμιά συμφορά δεν θα έπεφτε επάνω στους εργάτες. Το μεσημέρι το άγαλμα είχε φτάσει στην κορυφή του λόφου πάνω από την Ελευσίνα και το ηλιοβασίλεμα με την επιπλέον βοήθεια του πληρώματος ενός κασσιώτικου πλοίου που είχε μισθωθεί για να το μεταφέρει, είχε τοποθετηθεί στην άκρη της αρχαίας προκυμαίας του λιμανιού. Στο δρόμο της επιστροφής, σ΄ένα παράξενο παιχνίδι της τύχης, το πλοίο βούλιαξε λίγο έξω από τις ακτές της Αγγλίας. Το άγαλμα ανασύρθηκε και την 1η Ιουλίου 1803 τοποθετήθηκε με δόξες και τιμές στο πιο προβεβλημένο σημείο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης του Καίμπριτζ. Η σύγκλητος του πανεπιστημίου απένειμε ομόφωνα στον Κλαρκ τον τίτλο “Doctor of Laws” και στο συνοδοιπόρο του Κριπς τον τίτλο “Master of Arts”. Τα ονόματα και των δύο χαράχθηκαν στο βάθρο του αγάλματος. Το 1808, μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να εκλεγεί Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας, ο Κλαρκ εκλέγεται θριαμβευτικά Καθηγητής Ορυκτολογίας.
Δείτε πως συνάδει ο δογματισμός ανεξαρτήτως θρησκείας με το "πολιτισμένο ενδιαφέρον" του Άγλλου επιστήμονα. Συνεργάστηκαν περίφημα ο Άγγλος αρχαιοκάπηλος με τον Χριστιανό ιερέα και τον Τούρκο βοεβόδα! Το σύνηθες θύμα ήταν ο ελληνισμός και η Καρυάτιδα της Ελευσίνας, εναντίον της οποίας επιτέθηκαν "θεοί και δαίμονες"! Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που το αρχαίο πνεύμα ενοχλεί και δημιουργεί άσπονδους εχθρούς. Αναλογιστείτε μόνο πως δίπλα ή πάνω από όλους τους αρχαιολογικούς χώρους δεσπόζει ένα χριστιανικό εκκλησάκι. Μου θυμίζει το σκυλάκι που ουρεί σημαδεύοντας έτσι τον ζωτικό του χώρο.
Ευτυχώς που η μοίρα επιφύλαξε ευτυχισμένο τέλος στους Έλληνες, αφού η δεύτερη Καρυάτιδα της θεάς Δήμητρας βρέθηκε πολλά χρόνια αργότερα και διασώζεται σήμερα στο μουσείο της Ελευσίνας σε άριστη σχεδόν κατάσταση. Απολαύστε την:
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σχολιάστε ελεύθερα στα ελληνικά παρακαλώ.
Όταν η γλώσσα μας απαγορευτεί ή γίνει δευτερεύουσα ελέω τρόϊκας, το συζητάμε πάλι...